Ostatnia aktualizacja: 23.02.2023

Współcześni liderzy mają ogromną nieświadomość swojego faktycznego obciążenia stresem. Są napędzani naturalną aspiracją, energią, aby realizować swoje zadania i cele oraz aby tą energią dzielić się z pracownikami, zwiększać ich zaangażowanie. Wszystkie te zadania i aktywności wywołują w organizmie określone reakcje fizjologiczne. Bez stresu nie ma wyników, wzrostu, rozwoju, ale bez właściwej regeneracji ten wzrost w długiej perspektywie będzie nierealny. W tym artykule opisujemy, jak na stres i to co nas otacza reaguje nasz organizm oraz jaki to ma wpływ na naszą produktywność.

W Artykule:

• Jak wygląda współpraca pracowników z menedżerem zarządzającym dużym zespołem, który podejmuje bardzo ważne decyzje, pełni bardzo odpowiedzialną rolę, a nie jest w stanie się zregenerować i nie radzi sobie ze stresem? Pytanie retoryczne.
• Jak mówi Artur Schopenhauer, największym szaleństwem jest poświęcenie zdrowia dla innego rodzaju szczęścia.
• Ten artykuł jest inspiracją do tego, aby uważniej przyjrzeć się jaki wpływ na skuteczność menedżera ma stan jego zdrowia.

Spis treści:

1. Po co nam stres!
2. Wartość dodana bez pozytywnego zaangażowania?
3. Zdrowie psychiczne w kryzysie
4. Wartość dodana – prawo do odpoczynku i regeneracji
5. Co determinuje naszą witalność i dobrostan
6. Wellbeing liderów w czasie pandemii
7. Regeneracja w dniu roboczym i w weekend
8. Aktywność fizyczna i jakość snu
9. Styl życia a odporność zdrowotna
10. Produktywność – ilość czy jakość?

Zobacz też: Trzy nici relacji lider-pracownik. Dlaczego tak trudno zaangażowac ludzi w cokolwiek.

Po co nam stres!

Stres jest nam potrzebny. Bez tego nie będziemy realizować naszych założeń, nie będziemy zmieniać świata. Natomiast nadmiar stresu może powodować negatywne konsekwencje. Możecie sobie wyobrazić, jak wygląda współpraca pracowników z menedżerem zarządzającym dużym zespołem, który podejmuje bardzo ważne decyzje, pełni bardzo odpowiedzialną rolę, a nie jest w stanie się zregenerować i nie radzi sobie ze stresem.

Jako menedżerowie mamy ogromną nieświadomość naszego faktycznego obciążenia stresem. Bardzo często jesteśmy napędzani naturalną aspiracją, energią, żeby realizować nasze zadania i cele, żeby tą energią dzielić się z liderami. Po to też jesteśmy, żeby ich zaangażować, ale nie dostrzegamy, że wszystkie te zadania i aktywności wywołują w naszym organizmie określone reakcje fizjologiczne. Jak na stres i to co nas otacza reaguje nasz organizm?

Jednym z prelegentów podczas VI Konferencji STRATEGIA LEAN w styczniu 2022 był Edward „Konrad” Stanoch, Executive Strategy & HR Consultant w nuChapter, który podzielił się z uczestnikami refleksjami odnośnie tego, że warto w swoim życiu i w życiu swoich zespołów napisać nowy, „zdrowy” (dosłownie) rozdział. W tym artykule wracamy do tego ważnego i często pomijanego tematu, przypominamy tezy zawarte w wystąpieniu Konrada Stanocha, być może zainspiruje to naszych czytelników do tego, aby uważniej przyjrzeć się jaki wpływ na skuteczność menedżera ma stan jego zdrowia.

Największym szaleństwem jest poświęcenie zdrowia dla innego rodzaju szczęścia

Artur Schopenhauer

Wartość dodana bez pozytywnego zaangażowania?

Jak mówi Radek Drzewiecki, lider buduje trzy nici relacji z pracownikami:

1. Przychodzę do pracy, bo lubię (relacja serca)
2. Przychodzę tutaj, bo się rozwijam (relacja umysłu)
3. Przychodzę, bo mi się opłaca (relacja transakcyjna)

Konrad dodał to tych relacji czwartą, którą jest:

• Przychodzę do firmy, bo tutaj dba się o moje zdrowie

Chodzi również o zdrowie psychiczne, które jest w prostej linii zależne od zdrowia fizycznego. Jak przedstawia się poziom szczęścia, zdrowia i produktywności w Polsce? 65% pracowników mówi, że ma poczucie fizycznego i psychicznego wyczerpania, doświadczają braku satysfakcji z pracy i motywacji do działania oraz mają długotrwałe i silne poczucie zmęczenia i braku energii.

Jeżeli nie ma tej energii, nie ma pozytywnego zaangażowania, to jak można tworzyć wartość dodaną? Jak można rozwiązywać problemy? Aby rozwiązywać problemy nasze ciała muszą być zdrowe. Mówi się przecież: „W zdrowym ciele zdrowy duch”. Czy to oznacza, że w niezdrowym ciele brak ducha? Albo w wyczerpanym ciele jest wyczerpany duch? Na pewno w takim ciele nie będzie energii do działania. Jeżeli widzicie takie symptomy w swoim zespole to możecie być pewni, że aspiracje, misje, strategie, zejdą na drugi plan, bo będzie nas powoli „przejmował” stan naszego zdrowia.

Zdrowie psychiczne w kryzysie

Organizacje zaczynają zdawać sobie sprawę, jak ważna jest dbałość o zdrowie pracowników. Pandemia w dużym stopniu zwróciła naszą uwagę na zdrowie. Liczy się nie tylko i wyłącznie doświadczenie pracownika w pracy, to employee experience, ale pracodawcy powinni zastanowić się jak pomóc pracownikom w tej nowej sytuacji, która kreuje problemy nie tylko ze zdrowiem fizycznym, ale w znacznym stopniu również ze zdrowiem psychicznym. Bardzo budujące jest, to, że w obliczu pandemii pojawiły się deklaracje pracodawców, aby zadbać o zdrowie pracowników, ich regenerację oraz wsparcie w tym nowym wyzwaniu, którym jest zdrowie psychiczne w kryzysie. Tak więc rok 2021 zapoczątkował świadomość i stał się okazją do zwiększenia troski o zdrowie pracowników, w szczególności w dwóch obszarach: dbałości o styl życia pracowników i ich profilaktykę zdrowia oraz wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego i radzenia sobie ze stresem.

Wartość dodana – prawo do odpoczynku i regeneracji

Badania wskazują, że wskutek pandemii efektywny czas pracy wydłużył się o średnio 50 minut. O 13% zwiększyła się liczba spotkań, o 14% liczba uczestników na spotkaniach, a pomimo tego odczuwamy spadek produktywności o 3-6%. Z perspektywy zdrowotnej nie może nas to dziwić. Firmy, którym udało się w tym czasie uzyskać ponadprzeciętną produktywność stanowią około 10%. Dlaczego jednym się udaje, a większość ma z tym spore wyzwanie? Jeśli biznes wiele może się nauczyć od sportu, zróbmy sportową analogię. Cały czas jakby brakowało zarządzającym takiego sportowego, trenerskiego podejścia. Chodzi o zrozumienie, że jeśli chcemy uzyskiwać ponadprzeciętne wyniki i ponadprzeciętne rezultaty, to potrzebujemy również właściwiej regeneracji. W sporcie wydajność spada, jeśli nie ma odpowiedniej regeneracji i tak samo jest w biznesie. Wiele organizacji zapomina, co jest istotne z perspektywy tworzenia wartości dodanej. A jest to prawo do odpoczynku i regeneracji.

Jak wynika z badań nuChapter 2021, zaledwie 17% liderów jest w stanie zachować właściwe proporcje między stresem a regeneracją. W roku 2020 zaledwie 7% pracodawców zapewniało benefity w obszarze zdrowia psychicznego. W 2021 aż 72,6% pracowników uważa, że ich pracodawca powinien wprowadzić benefity związane z kondycją psychiczną.

Co determinuje naszą witalność i dobrostan

Czas pandemii istotnie zmienił środowisko pracy, które byliśmy w stanie oddzielić od naszego życia prywatnego. 40% czasu z naszego indywidualnego stylu zycia wpływa na naszą witalność, na nasz dobrostan, na nasze zdrowie. Ma na to wpływ kultura organizacyjna oraz rola i jakość przywództwa w organizacjach. 75% naszych codziennych działań robimy nawykowo, ale te nawyki również uległy zmianie w sytuacji pandemii, w której wciąż funkcjonujemy.

Pojawiło się pewne zagrożenie i bardzo możliwe, że 1 na 4 osoby w Waszym zespole może doświadczać, albo już doświadcza symptomu wypalenia zawodowego. Może to również dotyczyć, lub już dotyczy – a nie zdajemy sobie z tego sprawy – każdego z nas. Jest 6 głównych czynników, które mają wpływ na jakość naszego życia, na nasze zdrowie.

6 czynników zwiększających ryzyko wypalenia zawodowego:

1. Nadmierne obciążenie pracą
2. Poczucie braku kontroli
3. Brak docenienia
4. Słabe relacje
5. Brak poczucia bycia traktowanym fair
6. Konflikt wartości

Na poziomie menedżerskim może się to przejawiać w postaci np. mikro-managementu. W sytuacji kryzysowej menedżer podejmuje się dodatkowych zadań, musi wszystko sprawdzić sam, o wszystko zadbać i nagle z 8 godzin robi się 10-12. Nie jest to ani efektywne, ani prozdrowotne. Takie nawyki skutkują później w wielu chorobach cywilizacyjnych. To jest tylko kwestia czasu, jak mówią lekarze. Będziemy mieć dług zdrowia w wyniku pandemii, również w naszym społeczeństwie. Będzie to nie lada wyzwanie dla liderów, czyli jak nie „zgubić” tego, żeby pracownik kończąc rok miał poczucie, że ma energię aby rozpocząć nowy rok i czuje się zdrowy.

Wellbeing liderów w czasie pandemii

NuChapter przeprowadziło badania wśród polskich liderów w czasie pandemii. Badano poziom i ilość stresu w ciągu doby oraz jego źródła, poziom aktywności fizycznej, ogólną kondycję fizyczną, poziom i jakość regeneracji, długość i jakość snu oraz zużycie energii. Do badania użyto unikalnego na polskim rynku urządzenia wykorzystującego precyzyjny pomiar zmienności rytmu serca (HRV) z dokładnością zbliżoną do badań klinicznych. Przeprowadzono 500 pomiarów (dni i nocy pomiarowych) z wykorzystaniem urządzenia Bodyguard 2.0. Badanie trwało 6 dni i 6 nocy. Pozwoliło ono określić, jaki jest poziom stresu, regeneracji i aktywności fizycznej oraz czy jest on wystarczający, żeby budować naszą odporność i wzmacniać nasze zdrowie. Jeśli zdrowe ciało to zdrowy duch, sprawdzono na ile i w jaki sposób różne sytuacje stresogenne, które nas na co dzień spotykają, wpływają na nasze ciało.

Regeneracja w dniu roboczym i w weekend

Jak więc wygląda Wellbeing i dobrostan polskich liderów w czasie pandemii? Badanie pokazało, jak ma się percepcja na temat obciążenia stresem i jakości regeneracji do realnego obciążenia stresem i jakości regeneracji w oparciu o precyzyjne dane. Kluczowym wnioskiem jest, że nie potrafimy się regenerować. Średnio 20 minut w ciągu dnia pracy jest czasem na regenerację. Jest to czas, kiedy nasze serce dochodzi do stanu relaksacji.  W Polsce aż 70% menedżerów jest w stanie wyodrębnić zaledwie 9 minut na to, by mieć tę regenerację w pracy. W ciągu dnia wolnego od pracy średni przeciętny czas przeznaczany na regenerację wynosi 48%. U prawie 40% badanych w Polsce jest to 14 minut i mówimy to o weekendzie! Oznacza to, że może myślimy o pracy, a może mamy jakieś inne zobowiązania. Istotne jest to, że dzień wolny od pracy nas nie regeneruje. To ma bezpośrednie przełożenie na efektywność.

Poniedziałek to dzień, w którym mamy przychodzić do pracy z pozytywnym nastawieniem, z pozytywną energią i jak w tytule bestsellerowej książki Radka Drzewieckiego STRATEGIA LEAN, abyśmy nie mogli doczekać się tych poniedziałków. Tymczasem jedynie 3% badanych menedżerów czuje się zdecydowanie zregenerowana, żeby rozpocząć nowy tydzień z entuzjazmem, energią i gotowością do realizowania celów.

Aktywność fizyczna i jakość snu

Pandemia pozwoliła nam wydłużyć relatywnie czas snu – 65% badanych deklaruje, że śpi minimum 7 godzin. Natomiast tylko 45% osób objętych badaniem może pochwalić się snem o dobrej jakości, który jest regenerujący. Jeśli mówimy o liderach, którzy mają mieć energię nie tylko do wykonywania swoich trudnych zadań, ale również się tą energią dzielić ze swoimi zespołami, to jest to zdecydowanie za mało!

Znamienny wpływ na ograniczenie naszej aktywności fizycznej podczas pandemii miały izolacja i lockdownu, co znalazło odbicie w badaniach. Tylko 14% menedżerów jest w stanie pochwalić się solidną aktywnością fizyczną, która ma wpływ na odporność, na jakość życia, a tym samym na jakość podejmowanych decyzji i jakość pracy. Wśród 56% aktywność fizyczna była niewystarczająca. Minimum to 150 godzin tygodniowo – na przykład 3 razy w tygodniu jakieś cardio, raz w tygodniu siłownia, lub chociażby 10 tysięcy kroków dziennie.

Styl życia a nasza odporność zdrowotna

Do czynników osłabiających naszą odporność, wg Harvard Medical School, zaliczają się:

• Nadmierny, chroniczny stres
• Niewłaściwa dieta
• Mało aktywności fizycznej
• Otyłość i nadwaga
• Brak właściwej regeneracji
• Palenie papierosów
• Nadużywanie alkoholu
• Niska jakość snu

Świadomość tego jest taka ważna, ponieważ styl życia ma ogromny wpływ na naszą produktywność. Z tych samych badań nuChapter 2021 wynika, że gdy pracujemy pod wpływem zmęczenia, nasza produktywność spada o 5-33%. 68% pracujących ma słabą regenerację podczas pracy. Dla blisko 60% pracowników ich sen jest mało regenerujący. Przy niskim wskaźniku ogólnej sprawności gorzej radzimy sobie ze stresem.

Produktywność – ilość czy jakość?

Jeżeli ktoś mówi, że można pracować 10-12 godzin dziennie to przeczą temu wszelkie badania, według których wartość dodaną możemy tworzyć w ciągu pierwszych 4 godzin pracy. W artykule Zarządzanie czasem a produktywność pracownika przytaczaliśmy najnowsze badania przeprowadzone wśród brytyjskich pracowników biurowych, które skracają ten czas do niecałych 3 godzin – dokładnie 2 godziny 53 minuty. Dlatego budowanie tej czwartej nici relacji lider – pracownik, oprócz relacji serca, umysłu i kieszeni jest tak ważne: „Pracuję, bo ktoś dba o moje zdrowie”. Jeśli pracodawca, menedżerowie i liderzy nie będą o to dbać, z czasem, pomimo nadania sensu istnienia i mocnego poczucia przynależności, pracownicy będą przychodzić do pracy, ale będą z niej zupełnie „wyłączeni”. Zmęczeni, wypaleni, będą przychodzić jedynie ze względu na relację transakcyjną, na wynagrodzenie, które jest niezbędne do zapewnienia bytu, spłatę kredytów, itp. Natomiast pracownicy powinni czuć, że – i jest to dla nich coraz ważniejsze – pracodawca, lider, zapewnia im podstawowe kwestie związane z ich bezpieczeństwem, czyli zdrowiem.

Taka podstawowa zależność, na którą zwrócił uwagę Konrad Stanoch w swojej prelekcji dla menedżerów, o której warto pamiętać i której nie można „zagubić” w zarządzaniu, to fakt, że bez stresu nie ma wyników, rezultatu, wzrostu, rozwoju, ale bez właściwej regeneracji ten wzrost w długiej perspektywie będzie nierealny. W rezultacie może się to przełożyć na to, że pracownicy będą szukać miejsca, przestrzeni, czytaj: takiego pracodawcy, który aspekt związany z bezpieczeństwem ich pracy w kontekście zdrowia będzie traktował poważnie.

Pamiętajmy, że świadomy lider to również taki, który promuje prozdrowotne nawyki i sposób pracy. Taki lider motywuje pracowników do tego, żeby świadomie gospodarowali swoją energią, uświadamia ich jak dbać o zdrowie i regenerację, jak nie marnować energii i dawać przykład innym. Taki przykład powinien również płynąć z postawy samych liderów, którzy efektywnie zarządzają swoim bilansem energetycznym.

Czy jako lider budujesz z pracownikami wszystkie cztery nici relacji – serce, umysł, kieszeń, zdrowie?

_________________________________________________

Jeśli wyzwaniem Twojej firmy jest utrzymanie wysokiego poziomu zaangażowania i morale pracowników, zbudowanie kultury organizacyjnej, a dotychczasowe wysiłki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, skontaktuj się z nami, a być może wspólnie wypracujemy rozwiązanie. Jesteśmy skuteczni i bierzemy odpowiedzialność za efekty naszych działań. Bezpłatna konsultacja z ekspertem Leanpassion to spotkanie w dogodnym dla obu stron terminie. Zapraszamy!