Ostatnia aktualizacja: 20.02.2023

Gdy obejmujemy role związane z odpowiedzialnością, władzą, czy decydowaniem o innych, ego nie daje o sobie zapomnieć. To właśnie ono jest przyczyną, że aż 90% liderów improwizuje w pracy. Liderzy udają, że są kimś innym, niż naprawdę są. Nie zachowują się autentycznie. Boją się, że ktoś odkryje, że czegoś nie wiedzą. Ego jest atutem lidera. Ale ego bez empatii jest arogancją w przebraniu pewności siebie.

W Artykule:

• Ego jest organizacją procesów poznawczych na poziomie świadomym oraz reguluje całokształt wewnętrznych i zewnętrznych oddziaływań na osobowość.
• Ludzie z wielkim ego uważają siebie za lepszych od innych, w postrzeganiu siebie są doskonali i żyją w przekonaniu, że wszystko, co robią jest idealne.
• Paradoksalnie ego jest nam potrzebne. Dzięki ego świat, w którym żyjemy, jest tak różnorodny i zarazem ciekawy. Każdy z nas wnosi do niego swoje przekonania, zasady, wartości i swoje prawdy.
• Ego nie jest niczym złym, ale musimy zdawać sobie sprawę z jego występowania. Daje nam napęd do działania, podsuwa pomysły, siłę do zmieniania rzeczywistości i odwagę.
• Empatia to zdolność rozpoznawania i współodczuwania stanów emocjonalnych innych osób. Jest niezwykle ważna w kontekście interakcji społecznych, również w środowisku pracy.
• Konsekwencją empatii jest troska o innych. W przypadku lidera to troska o każdego członka jego zespołu.
• Dzięki uzupełnieniu ego empatią, zdeterminowani i silni liderzy mają szansę na pozyskanie umiejętności, które pozwolą im zbudować więź z pracownikami, zapewnić zaufanie, szacunek, autentyczność oraz wspólnotę działania w zespole.
• Zdolność do adaptacji to umiejętność odpowiedniego i sprawnego reagowania na zmieniające się sytuacje. Sprawienie, że zespół posiada zdolność do adaptacji jest jedną z najważniejszych kompetencji współczesnego lidera.
• Nie ma idealnych liderów, tak jak nie ma idealnych ludzi. Najgorsze, co może się wydarzyć, to arogancja spowodowana poczuciem zagrożenia wskutek nowych pomysłów lub opinii na tematy wykraczające poza obszar wiedzy lidera. W takim środowisku pomysły stoją w miejscu, a to szkodzi zdolności do rozwoju zawodowego pracowników, jak i rozwoju firmy.
• Ego daje nam siłę do działania, empatia natomiast pomaga zrozumieć perspektywę innych. Ego to bycie w porządku… ale tylko wtedy, gdy jesteśmy gotowi i zdolni zaakceptować nasze błędy i uczyć się na nich.

Spis treści:

1. Czym jest egocentryzm
2. Ego-menedżerowie
3. Cechy najskuteczniejszych liderów
4. Empatia lidera
5. Wzmocnienie ego empatią
6. Zapewnienie zdolności do adaptacji
7. Ego jako atut lidera

Zobacz też: Czego naprawdę pragną pracownicy?

Egocentryzm

Ego to część osobowości człowieka utożsamiana z „ja”. Jest organizacją procesów poznawczych na poziomie świadomym oraz reguluje całokształt wewnętrznych i zewnętrznych oddziaływań na osobowość. W psychologii termin „ego” został wprowadzony przez Sigmunda Freuda. Aby poradzić sobie z własnym ego, człowiek musi zmniejszyć jego wpływ na własne życie, a przede wszystkim zdawać sobie sprawę z tego, kiedy kontroluje ono nasze myśli i działania. Kiedy staniemy się świadomi naszego ego, będziemy w stanie je zdominować oraz zadecydować o nastawieniu, jakie chcemy przyjąć.

Osoba z wielkim ego często rozwija w sobie cechy narcystyczne, podziwia siebie w przesadzony sposób, budując zniekształconą wizję otaczającego świata. Ludzie z wielkim ego uważają siebie za lepszych od innych, w postrzeganiu siebie są doskonali i żyją w przekonaniu, że wszystko, co robią jest idealne.

Postawa roszczeniowa wobec świata to główna cecha egocentryków. Gdy ktoś w Twoim otoczeniu twierdzi, że „wszystko mu się należy” – ma prawdopodobnie wysokie ego. Egocentryk chce tylko brać, natomiast nie daje nic w zamian. Jest przewrażliwiony na swoim punkcie. Oczekuje, że świat i ludzie będą funkcjonować według jego wizji. Bo przecież świat kręci się wokół niego i jego osoba ma wyjątkowe znaczenie dla losów tegoż świata!

Egocentryzm to sposób myślenia ludzi skupionych tylko i wyłącznie na sobie. Łączy się z egoizmem, idącym nawet dalej niż sam egocentryzm, czyli przedkładaniem interesów własnych ponad potrzeby innych ludzi, tendencją do myślenia wyłącznie o własnych korzyściach oraz z egotyzmem, czyli chęcią bycia w centrum uwagi i zainteresowania innych.

Paradoksalnie ego jest nam potrzebne. Dzięki ego świat, w którym żyjemy, jest tak różnorodny i zarazem ciekawy. Każdy z nas wnosi do niego swoje przekonania, zasady, wartości i swoje prawdy. Ego jest grupą tych części osobowości człowieka, które kontrolują nasze codzienne zachowania i chronią to, co w człowieku najbardziej wrażliwe.

Ego to wytwór pracy naszego umysłu, wyraz naszej energii mentalnej. Często jest mylone z samooceną. Poczucie własnej wartości a ego, to dwie różne sprawy. Pozytywną ocenę własnej osoby rozwijamy w ciągu całego naszego życia. Ludzie egocentryczni zazwyczaj mają niskie poczucie wartości, gdyż ich ego zależy przede wszystkim od opinii innych. Osoba z wygórowanym ego zazwyczaj nie jest w stanie postawić się w miejscu drugiego człowieka, nie kocha siebie, nie ma też szacunku do własnej osoby. Rekompensuje to przekonaniem o własnej nieomylności, narzuca innym sposób działania i żąda jego realizacji. Żyje w idealnym świecie stworzonym przez siebie, jego przeżycia i problemy są wątkowe, nieporównywalne ze stanem innych.

Ego-menedżerowie

Nasze ego nakazuje nam mieć zawsze rację. Dlatego tak bardzo boimy się przyznać, że czegoś nie wiemy, nie umiemy, nie dajemy rady. To dotyczy praktycznie każdego lidera w organizacji. I co ciekawe, im mniej wiemy, tym więcej udajemy, że wiemy.

Jak pisze Radek Drzewiecki w książce Strategia Lean, ego wcale nie jest niczym złym, ale musimy zdawać sobie sprawę z jego występowania. To siła napędowa największych tego świata – Jobsa, Muska, Gatesa, Schultza czy Bezosa, wyjątkowo egocentrycznych współczesnych bohaterów. Myśląc lider – zazwyczaj pojawia się któreś z powyższych nazwisk. Ego daje im napęd do działania, podsuwa pomysły, siłę do zmieniania rzeczywistości i odwagę. Takich wizjonerów, którzy potrafią wykorzystać swoje ego  jest zaledwie garstka.

Statystyka nie pozostawia złudzeń, większość ludzi nie radzi sobie z ego. Szczególnie, gdy obejmują role związane z odpowiedzialnością, władzą, czy decydowaniem o innych. Wówczas ego nie daje o sobie zapomnieć. To właśnie ono jest przyczyną, że aż 90% liderów improwizuje w pracy. Liderzy udają, że są kimś innym, niż naprawdę są. Nie zachowują się autentycznie. Boją się, że ktoś odkryje, że czegoś nie wiedzą.

A pracownicy oczekują od swoich szefów czegoś zupełnie innego – nie pozerstwa, tylko autentyczności. Wszystkie z TOP 10 oczekiwań pracowników względem bezpośredniego przełożonego dotyczą jego postawy. Tego, jakim jest człowiekiem. Jakimi wartościami się kieruje, czy ma wysokie standardy moralne i etyczne, czy szanuje innych ludzi. Pracownicy chcą przychodzić do pracy bez obaw, wiedząc, że lider zapewni im przestrzeń do popełniania błędów i uczenia się, wysłucha ich pomysłów, rozważy ich inicjatywy, wysłucha jakie mają problemy, wesprze i pomoże w ich rozwiązaniu. Lider powinien być wzorem dla swojego zespołu, utożsamiać się z organizacją i budować poczucie przynależności. To dzięki liderowi ludziom chce się „chcieć”.

Problem z liderem jest taki, że ostatnią rzeczą, do jakiej chce się przyznać to to, że czegoś nie wie. Przecież dostał awans. Musi więc udowodnić, że się nadaje. Żadnych słabości. I tu zaczyna się improwizowanie. A to w przypadku zarządzania grupą może być opłakane w skutkach.

Cechy najskuteczniejszych liderów

Mieszanka siły woli, determinacji i pewności siebie w połączeniu z pokorą i skromnością to cechy najskuteczniejszego lidera według słynnego eksperta w dziedzinie przywództwa, Jima Collinsa. To poziom 5 przywództwa. Popatrzmy:

5poziomów przywództwa wg Collinsa:

Poziom 1: ZDOLNY WYKONAWCA

• zdolność, wiedza, dobra organizacja pracy

Poziom 2: CENNY CZŁONEK ZESPOŁU

• wkład i zdolność pomagają zespołowi osiągnąć cele

Poziom 3: KOMPETENTNY MENEDŻER

• organizuje ludzi i zasoby do realizacji celów

Poziom 4: SKUTECZNY PRZYWÓDCA

• wydobywa zaangażowanie i realizuje wizję

Poziom 5: LIDER POZIOMU 5

• buduje trwałą potęgę dzięki paradoksalnemu połączeniu skromności z siłą i determinacją

Panuje przekonanie, że firmy są albo skuteczne, albo ludzie w nich pracujący są szczęśliwi. To jest błędne przekonanie, ponieważ można stworzyć prosperującą firmę, w której ludziom będzie chciało się „chcieć”. Wszystko opiera się na liderach – to na nich buduje się skuteczną organizację, to oni mają największy wpływ na to, jak ludzie czują się w pracy. Należy więc szukać lub wychowywać liderów poziomu 5 na każdym szczeblu organizacji.

Chodzi o takie osoby, które będą przewodzić dla ludzi, nie dla siebie, a z drugiej strony będą konsekwentne i zdeterminowane. Innymi słowy, mają siłę i wolę, a jednocześnie czerpią radość z dawania radości innym. To nie jest myślenie utopijne, wyidealizowana wizja organizacji. Dlatego przy doborze liderów naprawdę warto skupiać się na osobach posiadających jedną z tych cech i potencjał do ukształtowania drugiej, bo jak mówi Radek Drzewiecki:

Łatwiej wykształcić empatię w osobie o wysokim ego, niż osobę empatyczną wyposażyć w siłę i determinację.

Empatia lidera

Empatia to zdolność rozpoznawania i współodczuwania stanów emocjonalnych innych osób. Jest niezwykle ważna w kontekście interakcji społecznych, również w środowisku pracy. Człowiek empatyczny potrafi postawić się w sytuacji innego człowieka i przyjąć jego sposób myślenia oraz postrzegania świata. Konsekwencją empatii jest troska o innych. W przypadku lidera to troska o każdego członka jego zespołu.

Empatyczny lider interesuje się losem pracowników, pomaga im i ich wspiera, jest w stanie spojrzeć na różne kwestie z perspektywy pracownika. Pomimo, że rodzimy się z pewnymi określonymi predyspozycjami do empatyzowania, to tę umiejętność możemy nadal kształcić. To jest dobra wiadomość dla wszystkich liderów. W rozwijaniu zdolności do empatii pomagają treningi mindfulness, praktykowanie refleksyjności, kształtowanie umiejętności komunikacji oraz praca nad własnymi emocjami i samoświadomością. Nie bez kozery mówi się, że samoświadomość jest fundamentem wszelkich innych kompetencji współczesnego lidera.

Niestety nie każdy może być liderem. A właściwie lepiej bym to ujął, gdybym napisał, że nie każdy powinien być liderem. A tak w ogóle najlepiej bym to ujął, gdybym napisał, że nie każdy zasługuje na to, żeby być liderem. Najpierw trzeba być odpowiednim człowiekiem. Nawet najlepszy standard przywództwa nie zadziała u niewłaściwych osób.

Radek Drzewiecki zaleca, aby w pierwszej kolejności określić, jakich konkretnie ludzi firma chce awansować lub zatrudniać na najbardziej odpowiedzialne stanowiska w organizacji. Dlatego, że lider powinien charakteryzować się odpowiednim sercem i umysłem.

SERCE (wzmocnienie ego empatią) – Czy lider jest dobrym człowiekiem?

UMYSŁ (zapewnienie organizacji zdolności do adaptacji) – Czy lider posiada predyspozycje do bycia przywódcą?

Wzmocnienie ego empatią

Dzięki uzupełnieniu ego empatią, zdeterminowani i silni liderzy mają szansę na pozyskanie umiejętności, które pozwolą im zbudować więź z pracownikami, zapewnić zaufanie, szacunek, autentyczność oraz wspólnotę działania w zespole. Takich liderów ludzie potrzebują i z takimi dadzą z siebie to, co w nich najlepsze.

Oto cechy serca, którymi charakteryzuje się człowiek odpowiedni na lidera:

1. Jest osobą godną zaufania.
2. Jest wzorem do naśladowania.
3. Szanuje innych ludzi.
4. Nie wstydzi się przyznać, że czegoś nie wie.
5. Wierzy w „dlaczego” firmy, jej misję, wizję, wartości.
6. Pasjonuje się tym, co robi.
7. Stawia dobro ludzi i firmy ponad sobą.

Powyższe 7 cech serca jest wyznacznikiem, z jakimi liderami ludzie chcą pracować i dzięki jakim liderom firma wygrywa. Marzeniem każdego CEO, właściciela, zarządzającego jest, aby ich menedżerowie mieli dobre intencje i dzięki temu ludzie mogli im zaufać. Aby byli wzorem do naśladowania, byli przekonani o własnej wartości, ale też świadomi swoich słabych stron. Aby wierzyli w to, co robią i wspierali kontekst biznesowy firmy w codziennym zarządzaniu. Aby inspirowali innych do działania oraz stawiali dobro pracowników i firmy ponad własnymi korzyściami.

Serce lidera, czyli to, jakim jest człowiekiem, oznacza, że pracujący z nim ludzie są szczęśliwi.

SERCE LIDERA = SZCZĘŚLIWI LUDZIE

Zapewnienie zdolności do adaptacji

Jedną z najważniejszych kompetencji współczesnego lidera jest umiejętność zapewnienia zdolności do adaptacji – sprawienia, że zespół posiada zdolność do adaptacji. Czym właściwie jest zdolność adaptacji? W skrócie jest to umiejętność odpowiedniego i sprawnego reagowania na zmieniające się sytuacje. Wymaga przede wszystkim umiejętności zmiany naszych zachowań, ale również myśli i emocji.

W przypadku serca szukaliśmy „dobrych ludzi”, zapewniając, by liderzy przede wszystkim byli tymi, którym szczere relacje, zaufanie, szacunek, autentyczność czy też poświęcenie nie jest obce i najczęściej wynieśli to po prostu z domu. Natomiast zbiór umiejętności w perspektywie umysłu gwarantuje, że lider jest zdolny angażować ludzi do wspólnego wygrywania w zmiennym i trudnym otoczeniu.

Oto atrybuty umysłu, które są ważne dla roli lidera z perspektywy firmy:

1. Budowanie zespołu wokół kontekstu biznesowego organizacji.
2. Zachęcanie do kwestionowania status quo.
3. Dbanie o kulturę dyscypliny.
4. Bycie sprawiedliwym i opieranie się na faktach.
5. Nieakceptowanie wymówek od wyników.
6. Inspirowanie innych do działania.
7. Determinacja do wygrywania.

UMYSŁ LIDERA = WIELKA FIRMA

O wiele ważniejsze niż to, czy wymienione cechy serca lidera czy atrybuty jego umysłu pasują do Twojej organizacji jest zapewnienie, by pozycje liderskie w organizacji zajmowali ludzie o dobrym sercu i odpowiednim umyśle. Selekcja na poziomie serca i umysłu jest podstawą. Selekcja zawsze budzi kontrowersje i emocje, ale tolerowanie nieodpowiednich ludzi na stanowiskach liderskich zawsze kończy się katastrofą. Nie oznacza to jednak, że ktoś, kto nie ma predyspozycji do bycia szefem, nie będzie doskonałym specjalistą.

Jeśli wybraliśmy na liderów ludzi, którzy mają dobre serce, zwiększyliśmy szansę na to, że nasi pracownicy będą szczęśliwi w pracy. Z kolei selekcja pod kątem umysłu może pomóc nam stworzyć firmę, która wygrywa i potrafi się dostosowywać do nowych, dynamicznych okoliczności.

UMYSŁ LIDERA + SERCE LIDERA = WIELKA FIRMA + SZCZĘŚLIWI LUDZIE

Ego jako atut lidera

Ego jest niezbędne dla pewności siebie. Ale niebezpieczeństwo pojawia się, gdy nie potrafimy już rozpoznać własnych błędów lub błędów innych. Im bardziej wierzymy, że jesteśmy nieomylni, tym mniej prawdopodobne jest, że będziemy chcieli słuchać, że nasze podejście nie działa lub że istnieje lepszy sposób robienia danej rzeczy. Ego bez empatii jest arogancją w przebraniu pewności siebie.

Świetnie jest wiedzieć, że mam rację… o ile jestem gotów słuchać, gdy ktoś mówi mi, że się mylę

Ego jest atutem lidera. Daje mu instynkt przetrwania, szanse na sukces. Jednocześnie ego lidera jest jego największą odpowiedzialnością. Kiedy staje się zbyt duże, lider staje się nieomylny, przesadny w narzucaniu swojego zdania i nieprzystępny. Dlatego umiejętność empatyzowania powinna równoważyć ego. Posiadanie empatii pomaga zrozumieć perspektywę pracowników, podjąć odpowiednie działania, aby czuli się dowartościowani i docenieni.

Kiedy w miejscu pracy rządzi ego bez empatii, każdy ma własną wersję prawdy i nic nigdy nie jest zrobione dobrze. Ludzie próbują uszczęśliwić szefa lub zaimponować mu swoimi pomysłami. Doprowadza to do jeszcze większej frustracji ze strony liderów, którzy czują się bezsilni z powodu braku nici relacji między sobą a swoimi zespołami.

Lider powinien czuć się komfortowo z tym, że czegoś nie wie. Nie ma idealnych liderów, tak jak nie ma idealnych ludzi. Lider musi być otwarty na uczenie się od innych, wówczas inni będą chcieli uczyć się od niego. Najgorsze, co może się wydarzyć, to arogancja spowodowana poczuciem zagrożenia wskutek nowych pomysłów lub opinii na tematy wykraczające poza obszar wiedzy lidera. W takim środowisku pomysły stoją w miejscu zamiast być dzielone między wszystkich w firmie, a to ostatecznie szkodzi zdolności do rozwoju zawodowego pracowników, jak i rozwoju firmy.

Ego daje nam siłę do działania, empatia natomiast pomaga zrozumieć perspektywę innych. Ego to bycie w porządku… ale tylko wtedy, gdy jesteśmy gotowi i zdolni zaakceptować nasze błędy i uczyć się na nich.

„

Cytaty użyte w artykule pochodzą z książki Radka Drzewieckiego Strategia Lean. Dlaczego w wielkich firmach ludzie nie mogą doczekać się poniedziałków

_______________________________________________

Jak stworzyć środowisko pracy w którym ludzie nie mogą doczekać się poniedziałków? Zapraszamy na konsultację z ekspertem Leanpassion: