Ostatnia aktualizacja: 21.02.2023

Mówi się, że dobrym przywódcą w trudnych czasach może być wyłącznie ten, kto zbudował kapitał zaufania oraz zaangażowany i efektywny zespół, zanim te czasy nastały. Skuteczny lider powinien otoczyć się ludźmi, z którymi dobrze mu się pracuje i którzy potrafią współtworzyć przyjazną atmosferę pracy. Najważniejsze cechy menedżera w turbulentnych czasach, których obecnie doświadczamy, to elastyczność w podejściu do rozwiązywania problemów, umiejętność zarządzania zespołem, kreatywność oraz doświadczenie.

W Artykule:

• Organizacje buduje się na liderach, na bezpośrednich przełożonych pracowników, którzy mają z nimi najczęstszy i najbliższy kontakt oraz są osobami mającymi na członków zespołu największy wpływ. Zrozumienie tej zależności zdaje się być jedną z ważniejszych kwestii zarządzania organizacją.
• Jeśli wystarczająco dużo uwagi lider poświęca na stworzenie takiego środowiska pracy, w którym wszyscy mają wspólne cele, nikt nie musi się niczego domyślać i każdy rozumie swoją rolę w realizacji kontekstu biznesowego organizacji, ma szansę stworzyć świetnie współpracujący organizm, co przełoży się na sukces całej organizacji w każdej z czterech jej perspektyw strategicznych: wzrostu biznesu, zdolności do adaptacji, zaangażowania pracowników oraz produktywności.
• Zespół pobudza i inspiruje, szczególnie do szerszego spojrzenia na otaczające środowisko. Może to być spowodowane tym, że ludzie w zespole chcą dawać z siebie więcej – zazwyczaj to, co najlepsze – w trosce o wspólny sukces.
• Praca zespołowa uczy kompromisów, róznice zdań sa dyskutowane, a decyzje podejmowane w wyniku konsensusu.
• Skuteczny lider efektywnie łączy w sobie wiele ról oraz umie znaleźć równowagę pomiędzy nadzorowaniem, a dzieleniem się z ludźmi wpływem i odpowiedzialnością.
• Jednym z najlepszych sposobów na efektywny i jednocześnie zaangażowany zespół jest dzielenie się z ludźmi wpływem i odpowiedzialnością. Pracownicy świadomie wykonują swoją pracę, co więcej, podnoszą rękę, kiedy widzą problem. Idealnym stanem jest ten, w którym to pracownicy sami określają, jak mogą usprawnić swoją pracę i o ile mogą poprawić jej efekty.

Spis treści:

1. Dobry szef jest dobrym człowiekiem
2. Motywacja lidera a nastawienie do władzy
3. Czy zespół potrzebuje lidera?
4. Zespół a grupa
5. Plusy i minusy pracy zespołowej
6. 10 praktycznych wskazówek dla lidera zespołu
7. Lider a kultura ciągłego doskonalenia

Zobacz też: Dwie perspektywy lidera

Dobry szef jest dobrym człowiekiem

W czasach kryzysu nie ma miejsca na autorytaryzm, manipulację czy bezwzględne dążenie do celu. Zawsze liczą się ludzie i ich perspektywa. Dlatego lider jest motorem inspiracji dla zespołu, buduje zaufanie oraz otwarcie i skutecznie się komunikuje. Według projektu Oxygen firmy Google, którego celem było wyodrębnienie pożądanych cech dobrego szefa na podstawie opinii 10 tysięcy szeregowych pracowników tej firmy, dobry lider powinien mieć jasną wizję i strategię dla zespołu – w Leanpassion nazywamy to mini-wizją, powinien wspierać pracowników w ich rozwoju, powinien być produktywny i zorientowany na wynik.

Podobnie jak w corocznych Badaniach Satysfakcji z Pracy Leanpassion, również w projekcie Oxygen oczekiwania pracowników względem lidera dotyczące jego rozległej wiedzy zawodowej okazały się najmniej istotną kwestią dla pracowników. Największą wagę badani przywiązywali do indywidualnego podejścia szefa do każdego członka zespołu, wspierania w rozwiązywaniu problemów oraz zainteresowania ich karierami, a nawet życiem prywatnym.

Motywacja lidera a nastawienie do władzy

Amerykańscy badacze McClelland i Burnham na podstawie swoich badań przekonują, że osobiste motywacje menedżerów oraz sposób definiowania przez nich sukcesu mają bezpośredni wpływ na ich nastawienie do władzy. W związku z tym opisali trzy typy menedżera:

1. Menedżer szukający poklasku
   To najmniej wydajny typ menedżera. Jest zainteresowany tym aby inni go lubili, niż korzystaniem z władzy w celu realizacji zadań. W związku z tym ten typ lidera i jego zespół nie będą osiągać założonych celów. Ulega wpływom podwładnych, przez swoje decyzje starając się zyskać poklask zespołu, na dalszy plan odsuwając strategię firmy.
2. Menedżer dbający o osobistą władzę
   Ten typ bardziej ceni władzę, niż szuka poklasku. Zdobywa władzę dla siebie i swojego zespołu w celu realizacji zadań. Stawia na konkurencję, co często powoduje konflikty pomiędzy jego, a innymi zespołami. Ponieważ wyznaje demokratyczne zasady, podwładni go lubią, są bardzo lojalni (silny lider, który zapewnia poczucie siły swoim pracownikom). Niestety menedżer dbający o osobistą władzą nie postrzega firmy jako całości, a w związku z tym również celów strategicznych całego przedsiębiorstwa.
3. Menedżer działający na rzecz organizacji
   To najefektywniejszy typ menedżera. Jego władza ma służyć dobru organizacji, jej rozwojowi. Myśli o organizacji jako całości, poświęca jednostkowy interes na rzecz dobra całej firmy. Nie jest egoistyczny ani bierny. Ma w sobie dojrzałość menedżerską.

Czy zespół potrzebuje lidera?

Co za pytanie, prawda? Odpowiedź wydaje się logiczna. Wiele razy podkreślaliśmy, że organizacje buduje się na liderach, na bezpośrednich przełożonych pracowników, którzy mają z nimi najczęstszy i najbliższy kontakt oraz są osobami mającymi na członków zespołu największy wpływ. Zrozumienie tej zależności zdaje się być jedną z ważniejszych kwestii zarządzania organizacją.

Porównajmy zespół do orkiestry symfonicznej, a lidera do dyrygenta. Co jeśli – hipotetycznie rzecz ujmując – zespół ma swoją mini-misję, mini-wizję, jasny kierunek, każdy z członków zespołu wie, w jakich ramach ma się poruszać, jakie w zespole obowiązują reguły, relacje, każdy zna i rozumie swoją rolę w kontekście realizacji kontekstu biznesowego (misja, wizja, cele strategiczne organizacji). Czy taki zespół potrzebuje lidera? Nawiązując do przykładu orkiestry, czy w sytuacji, kiedy orkiestra ma doskonale rozpisany i przećwiczony proces, każdy z artystów osiągnął mistrzostwo w wykonywaniu swoich procesów, to  dyrygent tej orkiestry może zasiąść na widowni podczas koncertu?

Nie trzeba znać się na tym jak prowadzić orkiestrę symfoniczną aby wiedzieć, że to nie zadziała. Na pełny utwór składają się elementy wykonywane przez wiele instrumentów. Każdy członek orkiestry ma przed sobą nuty dla swojego instrumentu. Natomiast dyrygent dysponuje zapisem pełnego utworu – nut dla wszystkich instrumentów. W ręku dzierży batutę, którą sprawnie dyryguje orkiestrą, aby utwór był harmonijny i mistrzowsko wykonany. Na pewno widzisz w tym analogię do naszego lidera zespołu. Nie ma orkiestry bez dyrygenta, a dyrygenta bez orkiestry. Tak samo jest z zespołem.

Zespół a grupa

Czasami terminy te stosujemy zamiennie, jednakże zespół i grupa różnią się w obszarach podejmowania decyzji i pracy zespołowej.

Grupa to zbiór pracujących razem osób. Mają one własne cele, do których osiągnięcia dążą razem. Grupy można podzielić na dwa typy: formalne i nieformalne. Grupy nieformalne tworzą się naturalnie, łącząc osoby o takich samych zainteresowaniach, tożsamości lub celach społecznych. Grupy formalne są tworzone przez menedżerów do określonych celów organizacji. Zespół natomiast jest grupą dzielącą ten sam cel. Członkowie zespołu polegają na sobie, aby osiągnąć wspólny wynik. Zespół odnosi sukcesy, gdy każdy element działa jak w dobrze naoliwionej maszynerii.

Różnice pomiędzy zespołem a grupą w podejściu do celu, odpowiedzialności oraz sukcesu lub porażki:

W grupie członkowie działają niezależnie od siebie i ponoszą osobistą odpowiedzialność. W zespole jego członkowie ponoszą odpowiedzialność wspólną i blisko współpracują nad rozwiązywaniem problemów. W zespole istnieje poczucie wzajemnej odpowiedzialności, chęci wspólnego podejmowania działań i przynależności. Korzystając z zalet współpracy między ludźmi, którymi są wyższa produktywność i szybsze rozwiązywanie problemów większość organizacji wybiera pracę w zespołach, a nie w grupach.

Zespół stanowi jeden z najważniejszych filarów firmy. Jeśli wystarczająco dużo uwagi lider poświęca na jego zbudowanie, na stworzenie takiego środowiska pracy, w którym wszyscy mają wspólne cele, nikt nie musi się niczego domyślać i każdy rozumie swoją rolę w realizacji kontekstu biznesowego organizacji, ma szansę stworzyć świetnie współpracujący organizm, który będzie dążył do osiągnięcia sukcesu, co przełoży się na sukces całej organizacji w każdej perspektywie strategicznej: wzrost biznesu, zdolność organizacji do adaptacji, zaangażowanie i satysfakcja pracowników, produktywność.

Plusy i minusy pracy zespołowej

Zespół wie więcej, niż pojedyncze osoby. Członkowie zespołu, dzieląc się wiedzą, wypełniają luki, które powstałyby przy osobnej pracy każdego pracownika, jednocześnie ucząc się od siebie nawzajem. Praca zespołowa pobudza i inspiruje, szczególnie do szerszego spojrzenia na otaczające środowisko. Może to być spowodowane tym, że ludzie w zespole chcą dawać z siebie więcej – zazwyczaj to, co najlepsze – w trosce o wspólny sukces, nie chcąc przyczynić się do ewentualnej porażki.

Praca zespołowa uczy kompromisów, róznice zdań są dyskutowane, a decyzje podejmowane w wyniku konsensusu. Niekiedy w zespołach obserwuje się tzw. rozproszenie odpowiedzialności za wykonane zadania. Bardzo ważna jest w takiej sytuacji rola lidera, który odpowiednio rozdzielając role w zespole powoduje, że każdy jest odpowiedzialny za zadania własne i zadania wspólne.

W zespole zadania są ściśle rozdzielone i zachodzą relacje pomiędzy wszystkimi jego członkami. Potencjał każdej osoby jest dokładnie zaplanowany i efektywnie wykorzystany. Zespół ma jasno określony kierunek oraz cele. Cele zespołowe są stawiane ponad celami indywidualnymi.

Szacunek do lidera, szczera i otwarta komunikacja, konstruktywna krytyka, jednakowy i wysoki poziom zaangażowania wszystkich członków w pracę zespołu to niezbędne elementy, aby zespół miał szansę na skuteczne działanie. Lider buduje poczucie przynależności do zespołu i do firmy, wszyscy znają sens istnienia organizacji i się z nim identyfikują. Wszyscy w zespole uczą się od siebie nawzajem i korzystają z potencjału innych.

10 praktycznych wskazówek dla lidera zespołu

Skuteczny lider efektywnie łączy w sobie wiele ról oraz umie znaleźć równowagę pomiędzy nadzorowaniem, a dzieleniem się z ludźmi wpływem i odpowiedzialnością.

Oto kilka praktycznych porad, jak sprawnie zarządzać zespołem:

1. Przeprowadzaj selekcję.
   Dobieraj odpowiednie osoby, czyli ludzi posiadających odpowiednią wiedzę i umiejętności, zmotywowanych do pracy, pasujących do zespołu, identyfikujących się z „dlaczego” organizacji, jej misją, wizją i wartościami.
2. Poznaj członków swojego zespołu i wykorzystuj ich mocne strony.
   Poznanie każdego z członków zespołu ułatwi komunikację i zwiększy zaufanie w zespole. Znajomość umiejętności, zainteresowań, które posiadają ludzie i wykorzystywanie tego w czym są najlepsi jest kluczem do osiągania założonych celów.
3. Wyznaczaj jasne cele i działaj zespołowo.
   Każdy w zespole musi wiedzieć, jaka jest jego rola w realizacji kontekstu biznesowego całej organizacji. Dawaj ludziom przestrzeń do przedstawiania własnych pomysłów i inicjatyw. Dyskutujcie o tym w zespole. To niezwykle wzmacnia poczucie pracy zespołowej.
4. Stawiaj realne wymagania.
   Nie wymagaj więcej, niż pozwalają na to umiejętności i kompetencje pracownika. Nie przytłaczaj go większą ilością zadań, niż jest w stanie wykonać w określonym czasie. Obserwuj zachowanie zespołu, czy nie pojawiają się w nim syndromy wypalenia zawodowego. Możesz wymagać więcej, jeśli zadbasz o rozwój pracownika w tym kierunku.
5. Rozwiązuj konflikty i problemy.
   W każdym zespole pojawiają się konflikty. Zadbaj o to, aby rozwiązywać je w najwcześniejszej ich fazie. Im dłużej czekasz, tym większe będą ich negatywne konsekwencje. Konflikty traktuj jako wyzwania. Ciesz się również, gdy ludzie zgłaszają problemy. To oznacza, że nie podchodzą obojętnie do swojej pracy. Nigdy nie odkładaj rozwiązania nawet najmniejszego problemu na później. Jeśli ktoś mówi, co mu przeszkadza w pracy, w tym momencie jest to dla niego sprawa priorytetowa, a nierozwiązana może zaważyć na motywacji i pracy całego zespołu.
6. Rozwijaj swoich ludzi.
   Ludzie chcą być dobrze wynagradzani za swoją pracę, ale najbardziej cenią możliwość ciągłego rozwoju.  Lider buduje swój autorytet między innymi na tym, że daje ludziom możliwość rozwoju, zachęca do zdobywania nowych umiejętności, które przydadzą się zarówno przy realizacji wspólnych zadań, jak też w rozwoju osobistym pracownika zgodnym z jego zainteresowaniami.
7. Motywuj i inspiruj.
   Spraw, aby każdy był zmotywowany do pracy. Na każdego będą działać inne bodźce, dlatego pochyl się nad motywacją emocjonalną każdego z członków Twojego zespołu. Czasem też wystarczy po prostu drobny gest, poświęcenie uwagi, drobne udogodnienie, dobre słowo, aby Twój pracownik poczuł się zmotywowany do pracy.
8. Udzielaj feedbacku.
   Nie oceniaj, nie atakuj. Dawaj ludziom konstruktywną krytykę. Opieraj się na wyłącznie na faktach, sugerując jednocześnie sposoby rozwiązania problemu poddanego krytyce.
9. Dbaj o integrację zespołu.
   Jeśli atmosfera w zespole będzie przyjazna, ludzie będą się znać i lubić, będzie im łatwiej współpracować. To przełoży się na efektywność ich pracy. Integracja zespołu to nie tylko wspólne spotkania po pracy, ale również spotkania przy kawie, podczas przerw, rozmowy o tym, jak minął im weekend, dzielenie się wrażeniami z wakacji itp. zgrany zespół naprawdę może osiągnąć więcej.
10. Regularnie spotykaj się z zespołem.
    Nic tak nie wzmacnia zaangażowania jak regularne spotkania z zespołem przy tablicy wyników. W Leanpassion statusowe spotkania zespołu nazywamy Boardmeetingami. Głównym celem tych spotkań nie jest omawianie wyników i szukanie winnych, ale wywołanie dyskusji o problemach i ich przyczynach. Każdy widzi na jakim etapie celu znajduje się zespół, a rozwiązania poszukiwane są wspólnie. Zespół ma poczucie dobrze wykonanej pracy, lub widzi jakie obszary są jeszcze do poprawy. W takiej atmosferze ludzie chętnie zgłaszają pomysły i inicjatywy na usprawnienie swojej pracy.

Lider a kultura ciągłego doskonalenia

Skuteczny lider opiera się na faktach, nie improwizuje w pracy, rozumie perspektywę swoich pracowników, osiąga ponadprzeciętne wyniki przy jednoczesnym zaangażowaniu zespołu. Rozumie swoją rolę w budowaniu efektywnych i zaangażowanych zespołów, posiada umiejętności angażowania zespołu w codzienną identyfikację marnotrawstw oraz poszukiwanie rozwiązań problemów.

Jednym z najlepszych sposobów na efektywny i jednocześnie zaangażowany zespół jest dzielenie się z ludźmi wpływem i odpowiedzialnością. Pracownicy świadomie wykonują swoją pracę, co więcej, podnoszą rękę, kiedy widzą problem. Idealnym stanem jest ten, w którym to pracownicy sami określają, jak mogą usprawnić swoją pracę i o ile mogą poprawić jej efekty.

Jeśli chcesz nauczyć się w praktyce, jak budować takie środowisko pracy, w którym pracownicy są zaangażowani w ciągłe doskonalenie dołącz do wrześniowej edycji certyfikowanego programu rozwojowego Lean Green Belt®. To program, w którym zdobędziesz praktyczne umiejętności zwiększania efektywności procesów skutecznie i szybciej od konkurencji.

Certyfikowany program rozwojowy Lean Green Belt®

W czasie trwania programu uczestnicy przeprowadzają transformację LEAN 3D, przechodząc z instruktorami przez fazy kompleksowej DIAGNOZY wybranego procesu, DOPASOWANIA zasobów i struktury organizacyjnej oraz DOSKONALENIA i utrzymania zmian.

Nauczysz się w praktyce jak:

• Zwiększać efektywność procesów o min. 15% w 4-6 miesięcy
• Przeprowadzać kompleksową diagnozę stanu obecnego
• Dopasowywać zasoby, strukturę organizacyjną oraz skracać czas trwania procesów
• Organizować warsztaty Lean Action Workout, w którym zaimplementujecie nawet 100 zmian w 5 dni
• Metodycznie rozwiązywać problemy w zespołach lokalnych i zdalnych
• Powiązać efekty transformacji z rachunkiem zysków i strat Twojej organizacji

Zapraszamy! Sprawdź szczegóły programu >>

Możesz również skontaktować się z naszym ekspertem w kwestiach dotyczących wyzwań przed którymi stoisz Ty i Twój zespół >> bezpłatna konsultacja