Ostatnia aktualizacja: 13.01.2023

Kultura organizacyjna nie jest tak szeroko dyskutowanym tematem jak strategia organizacyjna. Jednak jeśli chodzi o sukces firmy i jej przewagę konkurencyjną, wielu ekspertów zgadza się, że kultura organizacyjna jest ważniejsza niż strategia, ponieważ może ona pomóc w osiąganiu bądź pozbawia organizację przewagi konkurencyjnej.

W Artykule:

  • Kultura organizacyjna stanowi ramy dla naszego osobistego zachowania i interakcji z innymi w pracy. Ma kluczowe znaczenie w kwestii tego, czy organizacja odnosi sukces, czy też nie.
  • Właściwa kultura może pomóc firmie przyciągnąć i zatrzymać najlepsze talenty, zmotywować pracowników do jak najlepszej pracy oraz zachęcić do współpracy, innowacji i kreatywności.
  • Najważniejszą rzeczą, jaką należy zrozumieć na temat kultury organizacyjnej jest to, że ma ona ogromy wpływ na naszą zdolność do realizacji strategii oraz nie jest czymś, co można zmienić z dnia na dzień.
  • Wciąż niewiele organizacji zdaje sobie sprawę, że kultura organizacyjna jest kluczowym determinantem sukcesu, wyników finansowych oraz zaangażowania pracowników w organizacji.
  • Kultura organizacyjna przyczynia się do wzrostu firmy, pomaga w osiąganiu bądź pozbawia organizację przewagi konkurencyjnej.
  • Czy kultura organizacyjna jest ważniejsza niż strategia dla sukcesu organizacji? Jeśli firma ma świetną strategię, ale kiepską kulturę, zazwyczaj ponosi porażkę. I odwrotnie, organizacja może mieć fatalną strategię i odnosić wspaniałe sukcesy, jeśli ma pozytywną kulturę organizacyjną.
  • Dlatego właśnie strategie organizacyjne powinny być zaprojektowane w taki sposób, aby były zgodne z kulturą organizacyjną i ją wspierały, a nie odwrotnie. Zarządzanie jest nierozerwalnie związane z kulturą organizacyjną.
  •  W tym artykule odpowiadamy na pytanie, dlaczego kultura organizacyjna oraz strategia są niezbędne dla organizacji oraz przedstawiamy etapy skutecznego budowania ram kultury organizacyjnej.

Spis treści:

  1. Czym jest kultura organizacyjna?
  2. Kultura organizacyjna a satysfakcja klientów i pracowników
  3. Znaczenie kultury organizacyjnej
  4. Elementy i funkcje kultury organizacyjnej
  5. Dlaczego kultura jest niezbędna dla organizacji?
  6. Zobacz, jak budować silną kulturę organizacyjną

Zobacz też: 5 kroków skutecznego budowania kultury organizacyjnej

Czym jest kultura organizacyjna?

Kultura organizacyjna to zbiór wspólnych przekonań, wartości i norm, które kierują naszym działaniem w organizacji. Stanowi ona ramy dla naszego osobistego zachowania i interakcji z innymi w pracy. Nie ma wątpliwości, że ma ona kluczowe znaczenie w kwestii tego, czy organizacja odnosi sukces, czy też nie.

Właściwa kultura może pomóc firmie przyciągnąć i zatrzymać najlepsze talenty, zmotywować pracowników do jak najlepszej pracy oraz zachęcić do współpracy, innowacji i kreatywności. Co jednak oznacza „kultura organizacyjna” i czym różni się od strategii organizacji? I dlaczego kultura organizacyjna według ekspertów jest ważniejsza niż strategia, jeśli chodzi o osiąganie ogólnych celów biznesowych?

Najważniejszą rzeczą, jaką należy zrozumieć na temat kultury organizacyjnej jest to, że ma ona ogromy wpływ na naszą zdolność do realizacji strategii oraz nie jest czymś, co można zmienić z dnia na dzień. Zmiana organizacji z jednego zestawu wartości i przekonań na inny wymaga zarówno czasu, jak i stałego wysiłku. Dobra wiadomość jest taka, że kiedy już zmienimy kulturę organizacyjną, stanie się ona częścią DNA organizacji.

Peter Drucker, jeden z najważniejszych przedstawicieli i twórców nowożytnej myśli zarządzania oraz autor wielu wartościowych opracowań naukowych związanych głownie z badaniem sposobów zarządzania, określił znaczenie kultury organizacyjnej stwierdzeniem, że „kultura zjada strategię na śniadanie”. Wciąż niewiele organizacji zdaje sobie sprawę, że kultura organizacyjna jest kluczowym determinantem sukcesu, wyników finansowych oraz zaangażowania pracowników w organizacji. Kultura organizacyjna przyczynia się do wzrostu firmy, ale jej brak może skutkować porażką. Innymi słowy kultura organizacyjna pomaga w osiąganiu bądź pozbawia organizację przewagi konkurencyjnej.

Kultura organizacyjna a satysfakcja klientów i pracowników

Peter Drucker za najistotniejszy, podstawowy i ostateczny rezultat zarządzania, czyli najbardziej istotne zadanie organizacji uważa satysfakcję jej klientów. Jeśli obsługa klienta jest na wysokim poziomie, a firma zna preferencje klientów dzięki odpowiedniej komunikacji, jest w stanie skutecznie rywalizować na konkurencyjnym rynku. Odpowiednie porozumiewanie się z innymi – chodzi zarówno o przekazywanie informacji między pracownikami firmy, jak i komunikacja organizacji z podmiotami zewnętrznymi – poprawna interpretacja otrzymanych informacji, jak i poprawne przekazywanie informacji odpowiednim osobom w odpowiednim czasie, mają ogromny wpływ na skuteczne funkcjonowanie organizacji. Z punktu widzenia firmy, niebagatelne znaczenie ma również wiedza zatrudnionych.

Zarządzanie jest nierozerwalnie związane z kulturą organizacyjną – w związku z tym menedżerowie powinni respektować obyczaje i zasady panujące wśród danej grupy osób oraz brać je pod uwagę w kontaktach z nimi. Zarządzanie powinno odbywać się z uwzględnieniem konkretnych idei i zamierzeń, które mają duże znaczenie dla pracowników. Takie podejście zachęca ludzi do efektywnego wykonywania swoich obowiązków. Również dzięki umożliwieniu pracownikom rozwoju i podnoszenia kwalifikacji organizacja zwiększa swoją wiedzę, nabywając zdolność do sprawnego dostosowywania się do zmieniających się warunków, czyli zdolność do adaptacji.

Znaczenie kultury organizacyjnej

Czy kultura organizacyjna jest ważniejsza niż strategia dla sukcesu organizacji? Jeśli firma ma świetną strategię, ale kiepską kulturę, zazwyczaj ponosi porażkę. I odwrotnie, organizacja może mieć fatalną strategię i odnosić wspaniałe sukcesy, jeśli ma pozytywną kulturę organizacyjną.

Dlatego właśnie strategie organizacyjne powinny być zaprojektowane w taki sposób, aby były zgodne z kulturą organizacyjną i ją wspierały, a nie odwrotnie.

Znaczenie kultury organizacyjnej w firmie jest niedoceniane. Liczą się zazwyczaj strategia, jej realizacja i końcowy wynik. Wielu zarządzającym trudno zrozumieć, jak duży wpływ na organizację ma jej kultura. Zapominają, że organizacja to przede wszystkim ludzie, którzy ją tworzą. Zarządzanie jest przecież nierozerwalnie związane z człowiekiem – osoby pracujące na rzecz organizacji powinny być jej największą wartością, powinny postępować w sposób gwarantujący jak najlepsze spożytkowanie swoich umiejętności.

Elementy i funkcje kultury organizacyjnej

Elementami kultury organizacyjnej są styl zarządzania pracownikami oraz obraz przedsiębiorstwa w oczach klientów, wartości, normy i oczekiwania.

Wartości to nadrzędne przekonania, które kierują działaniami i decyzjami organizacji. Firma powinna kierować się wartościami przy podejmowaniu ważnych decyzji dotyczących jej funkcjonowania, z jakimi klientami współpracować lub jakie produkty wytwarzać. Wartości wpływają również na to, w jaki sposób firma traktuje pracowników i czym kierują się oni we wzajemnej współpracy.

Normy to nieformalne zasady zachowania w organizacji, zwykle dyktowane przez kierownictwo wyższego szczebla, egzekwowane przez menedżerów. Normami są również zasady, na które lider umawia się ze swoim zespołem (Kontrakt 5R).

Oczekiwania dotyczą zarówno tego, czego ludzie oczekują od innych, jak i tego, co ludzie myślą, że inni oczekują od nich. Można mieć jasne oczekiwania co do wyników od siebie, ale jednocześnie mieć inne oczekiwania od innych osób w organizacji. Oczekiwania mogą przybierać różne formy w zależności od tego, skąd pochodzą – czy są gdzieś wyraźnie zapisane, jak w podręczniku HR, czy są implikowane poprzez samą mowę ciała, czy po prostu wnioskowane w oparciu o przeszłe doświadczenia wraz z pewnymi zachowaniami prezentowanymi przez dwie strony w określonym czasie.

Wszystkie składniki kultury organizacyjnej kształtują wspólne wzory myślenia, wierzeń, uczuć i wartości, są określone i utrzymane w jednym środowisku (funkcja integracyjna). Kultura organizacyjna wyznacza sposób postrzegania środowiska i nadawania znaczenia życiu społecznemu i organizacyjnemu (funkcja percepcyjna) oraz stabilizuje rzeczywistość dzięki wypracowaniu gotowych schematów reagowania na zmiany zachodzące w otoczeniu (funkcja adaptacyjna).

Kultura organizacyjna spełnia zatem potrzeby bezpieczeństwa, przynależności i przewidywalności. Ma kluczowy wpływ na postawy i zachowania pracowników.

Aby zbudować silną kulturę organizacyjną należy upewnić się, że występują w niej takie elementy jak skuteczna komunikacja, zaufanie, jasne i zwięzłe cele, zaangażowanie pracowników w procesy decyzyjne, elastyczność i zdolność do adaptacji do zmian, przy jednoczesnym zachowaniu podstawowych wartości i przekonań.

Dlaczego kultura jest niezbędna dla organizacji?

Najważniejszym elementem każdej organizacji powinna być jej kultura organizacyjna. Kultura jest spoiwem, które trzyma organizację razem i czyni ją wyjątkową. To ona sprawia, że firma odnosi sukcesy, jest konkurencyjna i potrafi radzić sobie ze zmianami.

Przewaga konkurencyjna firmy może wynikać z jakości produktu lub obsługi klienta, ale może też wynikać z posiadania odpowiednich ludzi na miejscu. Eksperci podkreślają, że najlepszym sposobem generowania przychodów i zysków przez firmy są ich zasoby ludzkie – jeśli tylko organizacja potrafi stworzyć efektywne środowisko pracy oparte na kulturze organizacyjnej. Tego typu środowisko pozwoli pracownikom rozwijać się zawodowo i osobiście, a to przełoży się bezpośrednio na zwiększenie ogólnej produktywności.

Kultura nie jest czymś, co można wprowadzić w życie tworząc plan strategiczny – musi być częścią DNA organizacji. Kultura organizacyjna organizacji jest zbiorem wspólnych przekonań i wartości. Odzwierciedla się w tym, jak ludzie komunikują się, współdziałają i pracują ze sobą. W firmie z silną kulturą organizacyjną pracownicy są oddani swojej misji, wiedzą, czego się od nich oczekuje i są gotowi zrobić dodatkowy wysiłek, aby osiągnąć założone cele.

Jak budować silną kulturę organizacyjną

Kiedy pracujemy nad kulturą organizacyjną, a kiedy nad strategią? Kultura organizacyjna to DNA firmy: w co wierzymy, do czego dążymy i jak współdziałamy (misja, wizja, wartości firmy). Natomiast strategia organizacji to sposób realizacji wizji, czyli sposób w jaki robimy biznes.

Większość organizacji wyróżnia trzy etapy budowania kultury organizacyjnej: tworzenie, komunikacja i wdrażanie. W Leanpassion podchodzimy do tematu budowania kultury organizacyjnej bardziej szczegółowo, dlatego rekomendujemy 6 etapów skutecznego budowania jej ram.

Etapy skutecznego budowania ram kultury organizacyjnej

Refleksja tożsamościowa i strategiczna, nadawanie sensu istnienia

Warunek docelowy: 100% menedżerów wierzy, rozumie i wspiera kontekst biznesowy

4 pytania do gremium strategicznego:

  • Dlaczego istniejemy, lub w co wierzymy? [misja]
  • Do czego dążymy, lub co chcemy osiągnąć? [wizja]
  • Jak zrealizujemy wizję? [strategia]
  • Jak to zmierzymy? Jak zbudujemy cele strategiczne?

Budowanie poczucia przynależności do tego sensu istnienia

Warunek docelowy: min. 80% pracowników zdecydowało i wypowiedziało się, jak by chciało pracować.

4 kroki budowania poczucia przynależności:

  • Zbudowanie potrzeby w organizacji
  • Refleksja biznesowa
  • Weryfikacja poziomu potencjalnej identyfikacji pracowników z propozycją misji, wizji oraz celów strategicznych
  • Podpisanie plakatu kontekstu biznesowego z menedżerami

Komunikacja kultury organizacyjnej

Warunek docelowy: 100% pracowników rozumie kulturę organizacyjną, kontekst biznesowy. 

4 etapy komunikacji kultury organizacyjnej:

  • Komunikacja bezpośrednia
  • Zaprojektowanie kanałów komunikacji fizycznych i emocjonalnych
  • Wpisanie misji, wizji, celów strategicznych, wartości w codzienne funkcjonowanie organizacji
  • Weryfikacja warunków docelowych

Deployment kultury organizacyjnej, czyli spowodowanie, że firma żyje kulturą organizacyjną

Warunek docelowy: 100% menedżerów przewodzi w ten sam sposób, jeden model przywództwa w organizacji

3 obszary pracy na etapie wdrażania kultury organizacyjnej:

  • Postawa menedżerów
  • Umiejętności menedżerów
  • Narzędzia do codziennego wykorzystania przez menedżerów przy wdrażaniu kultury organizacyjnej

Deployment strategii, czyli wdrażanie strategii:

  • Business Model Canvas
  • Portfolio procesów
  • Kaskadowanie strategii
  • Performance Management System

Technologia

którą wykorzystujemy do akceleracji, do wzmacniania kultury organizacyjnej, do budowania i animowania społeczności, składająca się z Digital Learningu, czyli nauczania na żądanie, z gamifikacją na cele emocjonalne, nie transakcyjne:

  • Jasna i przyjazna
  • Skoncentrowana na ludziach
  • Wspierająca cele emocjonalne pracownika

Kulturę organizacyjną budujemy poprzez działanie nad misją, wizją, wartościami, postawami i zachowaniami.

Dokładając do tego ramy strategiczne tworzymy kontekst biznesowy.

Kultura organizacyjna to DNA firmy, a strategia to sposób, w jaki robimy biznes.

To nie kultura organizacyjna zjada strategię na śniadanie, tylko razem siedzą przy stole, bo wspólnie decydują o tym, w jakim kierunku ma iść organizacja.

Radek Drzewiecki

Więcej informacji w kontekście budowania kultury organizacyjnej znajdziesz w podcaście Skuteczny CEO:

>> Kultura organizacyjna i strategia krok po kroku cz. 1
>> Kultura organizacyjna i strategia krok po kroku cz. 2

____________________________________________

Aby firma była efektywna, ludzie w niej zatrudnieni muszą czuć się jej częścią, musi im się po prostu „chcieć”. Jeśli w Twojej firmie wyzwaniem jest budowanie kultury organizacyjnej, skontaktuj się z nami: bezpłatna konsultacja